ಪುಸ್ತಕ ನೀಡಲು ನಿತ್ಯ ಮೈಲುಗಟ್ಟಲೆ‌ ನಡೆದಾಡುವ ಈಕೆ ʼವಾಕಿಂಗ್‌ ಲೈಬ್ರೇರಿಯನ್ʼ

ರಾಧಾಮಣಿ ಕೆಪಿ ಅವರು ಕೇರಳದ ವಯನಾಡಿನ ಪ್ರತಿಬಾ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಗ್ರಂಥಾಲಯದಲ್ಲಿ ಕಳೆದ 8 ವರ್ಷಗಳಿಂದ ‘ವಾಕಿಂಗ್ ಲೈಬ್ರೇರಿಯನ್’ ಆಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಭಾನುವಾರ ಕೂಡ ಅವರಿಗೆ ವಿಶ್ರಾಂತಿ ಎಂಬುದಿಲ್ಲ. ಯಾಕೆಂದರೆ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಹೋಗುವ ಮಹಿಳೆಯರು ಅವರಿಗೆ ಭಾನುವಾರದ ವೇಳೆ ಮಾತ್ರ ಸಿಗುತ್ತಾರೆ. ಹೀಗಾಗಿ ಭಾನುವಾರ ಮನೆಗೆ ಹೋದರೆ ಮಾತ್ರ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಪುಸ್ತಕ ನೀಡಲು ಅವರಿಗೆ ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ.

“ಇತರ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರು ಮನ್ರೇಗಾ (ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗ್ರಾಮೀಣ ಉದ್ಯೋಗ ಖಾತರಿ ಕಾಯ್ದೆ) ಯೋಜನೆಯಡಿ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದರು. ಭಾನುವಾರ, ನಾನು ಅವರಿಗೆ ಓದಲು ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರ ನೀಡಬಲ್ಲೆ ”ಎಂದು ಕಳೆದ ತಿಂಗಳು 64 ವರ್ಷ ತುಂಬಿದ ರಾಧಾಮಣಿ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.

ಅವರ ಜನ್ಮದಿನಕ್ಕೂ ನಾಲ್ಕು ದಿನಗಳ ಮೊದಲು, ಲಾಭೋದ್ದೇಶವಿಲ್ಲದ ಉಪಕ್ರಮವಾದ ವಾಯ್ಸಸ್ ಆಫ್ ರೂರಲ್ ಇಂಡಿಯಾ ಅವರ ಸ್ಪೂರ್ತಿದಾಯಕ ಕಥೆಯನ್ನು ಜಗತ್ತಿಗೆ ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಿತು. ಮಲಯಾಳಂನಲ್ಲಿ ಅವರು ತಮ್ಮ ಬಗ್ಗೆ ಬರೆದ ಮೂಲ ಲೇಖನವನ್ನು ಅದು ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ಗೆ ಅನುವಾದಿಸಿತು. ಪುಸ್ತಕವನ್ನು ತಲುಪಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ನಿತ್ಯ ಎರಡು ಮೂರು ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ನಡೆಯುವ ರಾಧಾಮಣಿ ಅವರ ಯಶೋಗಾಥೆ ನಿಜಕ್ಕೂ ಪ್ರೇರಣಾದಾಯಿಯಾಗಿದೆ.

ಕೋವಿಡ್-19 ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ರೋಗದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲೂ ಸಹ ಅವರ ಕೆಲಸ ನಿಲ್ಲಿಸಲಿಲ್ಲ. ಕೋವಿಡ್-19 ರ ಆರಂಭಿಕ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಜನರು ಓದಲು ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಪಡೆಯುವ ಸಲುವಾಗಿ ಅವರ ಮನೆಗೆ ಬರುತ್ತಿದ್ದರು. ಸದ್ಯ ಇವರ ಗ್ರಂಥಾಲಯದಲ್ಲಿ ಈಗ 102 ಸದಸ್ಯರು ಇದ್ದಾರೆ, ಅವರಲ್ಲಿ 94 ಮಹಿಳೆಯರು.

“ಮೊದಲಿಗೆ ಅವರು ಗ್ರಂಥಾಲಯದ ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಓದಲು ಅಷ್ಟೊಂದು ಆಸಕ್ತಿ ಹೊಂದಿರಲಿಲ್ಲ. ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಮಂಗಲಂ ಮತ್ತು ಮನೋರಮಾ ಸಾಪ್ತಾಹಿಕ ನಿಯತಕಾಲಿಕೆಗಳನ್ನು ಓದುತ್ತಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಬೇರೆ ಯಾವುದನ್ನೂ ಓದಲು ಬಯಸುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ನಿಧಾನವಾಗಿ ಕಾದಂಬರಿಗಳು ಅವರಿಗೆ ಆಸಕ್ತಿಯನ್ನುಂಟು ಮಾಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದವು, ಮತ್ತು ನಂತರ ಪ್ರವಾಸ ಕಥೆಗಳು, ಮತ್ತು ಹೀಗೆ ಅವರ ಓದಿನ ಹವ್ಯಾಸ ವಿಸ್ತರಿಸುತ್ತಾ ಹೋಯಿತು. ಈಗ ನಾನು ಅವರಲ್ಲಿ ಕೆಲವರಿಂದ ಇಂತಹುದೇ ಪುಸ್ತಕ ಬೇಕು ಎಂಬ ಶಿಫಾರಸುಗಳನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದೇನೆ ಮತ್ತು ಆ ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಅವರಿಗಾಗಿ ತೆಗೆದು ಬದಿಗಿರಿಸುತ್ತೇನೆ ”ಎಂದು ರಾಧಾಮಣಿ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.

ವಾಕಿಂಗ್ ಲೈಬ್ರರಿಯನ್ ಹುದ್ದೆ ಕೇರಳ ರಾಜ್ಯ ಗ್ರಂಥಾಲಯ ಮಂಡಳಿಯು ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ತಮ್ಮ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಓದುವಂತೆ ಉತ್ತೇಜಿಸಲು ಆರಂಭಿಸಿದ ಉಪಕ್ರಮ. “ಇದನ್ನು ವನಿತಾ ವಯನಾ ಪದ್ದತಿ (ಮಹಿಳಾ ಓದುವ ಯೋಜನೆ) ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು ಮತ್ತು ಈಗ ಇದನ್ನು ವನಿತಾ ವಯೋಜಕ ಪುಸ್ತಕಾ ವಿತರಣ ಪದ್ದಿತಿ (ಮಹಿಳೆಯರು ಮತ್ತು ಹಿರಿಯರಿಗಾಗಿ ಪುಸ್ತಕ ವಿತರಣಾ ಯೋಜನೆ) ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ” ಎಂದು ರಾಧಾಮಣಿ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.

2012 ರಲ್ಲಿ ರಾಧಮಣಿ ವಾಕಿಂಗ್ ಲೈಬ್ರರಿಯನ್ ಹುದ್ದೆಯನ್ನು ವಹಿಸಿಕೊಂಡರು. ಆದರೆ ಅದಕ್ಕೂ ಮುಂಚೆಯೇ, ರಾಧಾಮಣಿ ಆಗಾಗ್ಗೆ ಗ್ರಂಥಾಲಯಕ್ಕೆ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದರು. ಮಹಿಳಾ ಸಮಾಜಂ ಎಂಬ ಮಹಿಳಾ ಗುಂಪಿನ ಭಾಗವಾಗಿರುವ ಮಹಿಳಾ ಸಮಾಜದ ಸಭೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಅವರ ಗ್ರಂಥಾಲಯ ಪ್ರಯಾಣ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ಓದುತ್ತಾ ಓದುತ್ತಾ ಅವರು ಪುಸ್ತಕ ಓದುವುದನ್ನೇ ಹವ್ಯಾಸವಾಗಿ ಬದಲಾಯಿಸಿಕೊಂಡರು.

“ನಾನು ಬಾಲ್ಯದಲ್ಲಿಯೂ ಓದಲು ಇಷ್ಟಪಟ್ಟೆ. ನನ್ನ ತಂದೆ, ರೈತ, ಸಾಕ್ಷರರಲ್ಲ, ಮತ್ತು ನಾನು ಅವರಿಗೆ ಪತ್ರಿಕೆ ಸುದ್ದಿಗಳನ್ನು ಓದುತ್ತೇನೆ. ಅವರು ನಿದ್ರೆಗೆ ಜಾರಲು ನಾನು ಏನನ್ನಾದರೂ ಓದಬೇಕಾಗಿತ್ತು”ಎಂದು ರಾಧಾಮಣಿ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.

ರಾಧಾಮಣಿ ಹಲವಾರು ಇತರ ಜವಾಬ್ದಾರಿಗಳಲ್ಲಿ ಕೂಡ ನಿರತರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ರಾಜ್ಯದ ಬಡತನ ನಿರ್ಮೂಲನೆ ಮತ್ತು ಮಹಿಳಾ ಸಬಲೀಕರಣ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವಾದ ಕುಟುಂಬಶ್ರೀಗೆ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ ಇಲಾಖೆಯಡಿಯಲ್ಲಿ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿಯಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು  ಫ್ರೆಂಚ್ ಮತ್ತು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಮಾತನಾಡಲು ಕಲಿತಿದ್ದಾರೆ. ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿಯಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವುದು ದೈನಂದಿನ ಗ್ರಂಥಾಲಯದ ಕೆಲಸ ಮತ್ತು ಹೊರಗಡೆ ತನ್ನ ಸುದೀರ್ಘ ನಡಿಗೆಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಿತು ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಚಾರಣ ಮಾಡಿ ಅವರಿಗೆ ಅಭ್ಯಾಸವಿದೆ. ಮೊದಲು ಅವರು 50 ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಹೊತ್ತೊಯ್ಯುತ್ತಿದ್ದರು.  ಆದರೆ ಈಗ ಅವರಿಗೆ  25 ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರ ಹೊತ್ತು ಸಾಗಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತಿದೆ.

ಅವಳು ತಮ್ಮ ಪತಿಗೆ ಸಣ್ಣ ಅಂಗಡಿಯೊಂದನ್ನು ನಡೆಸಲು ಕೂಡ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತಾತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಮನೆ ವ್ಯವಹಾರಗಳನ್ನು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾಳೆ. “ನಾನು ಐದು ಗಂಟೆಗೆ ಎಚ್ಚರಗೊಂಡು ಗ್ರಂಥಾಲಯಕ್ಕೆ ಹೋಗುವ ಮೊದಲು ಮನೆಯ  ಕೆಲಸವನ್ನು ಮುಗಿಸುತ್ತೇನೆ. ನಾನು ಸಂಜೆ ಹಿಂತಿರುಗುವ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಕೆಲಸ ಮಾಡಲು  ಆಯಾಸವಾಗುತ್ತದೆ. ನಾನು  ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಓದಿ ವಿಶ್ರಾಂತಿ ಪಡೆಯುತ್ತೇನೆ. ನಾನು ಪ್ರೀತಿಸಿದ ಕೊನೆಯ ಪುಸ್ತಕ ಬೆನ್ಯಾಮಿನ್ ಅವರ ಆದುಜೀವಿತಮ್” ಎಂದು ಆಕೆ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.