ಗಬ್ಬು ನಾರುತ್ತಿದ್ದ ಛತ್ತೀಸ್‌ಗಢದ ನಗರವನ್ನು ಸ್ವಚ್ಛ ನಗರವನ್ನಾಗಿಸಿದ ಕಲೆಕ್ಟರ್

ರಿತು ಸೇನ್, ಛತ್ತೀಸ್‌ಗಢದ ಸರ್ಗುಜ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕಲೆಕ್ಟರ್. 2014ರಲ್ಲಿ ಕಲೆಕ್ಟರ್ ಆಗಿ ಅಂಬಿಕಾಪುರ ನಗರಕ್ಕೆ ಬಂದಾಗ ಅವರನ್ನು ಸ್ವಾಗತಿಸಿದ್ದು ಗಬ್ಬು ನಾರುತ್ತಿದ್ದ ಕಸದ ರಾಶಿಗಳು. ಮೊದಲ ನೋಟದಲ್ಲೇ ಈ ನಗರ ಅವರ ಅಸಹನೆಗೆ ಗುರಿಯಾಗಿತ್ತು. ಅದೇ ಕ್ಷಣ ಆ ನಗರದ ಚಿತ್ರಣವನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಲೇಬೇಕು ಎಂಬ ನಿರ್ಧಾರಕ್ಕೆ ಬಂದಿದ್ದರು ಅವರು.

ಆದರೆ ಅಂಬಿಕಾಪುರದ ಸ್ವಚ್ಛತೆ ಅವರಿಗೆ ದೊಡ್ಡ ಸವಾಲೇ ಆಗಿತ್ತು. 1,45,000 ಜನಸಂಖ್ಯೆಯುಳ್ಳ ಆ ನಗರದ ಸ್ವಚ್ಛತೆಗೆ ಅನುದಾನ ಒಗ್ಗೂಡಿಸುವುದು ಕಷ್ಟಸಾಧ್ಯವೇ ಆಗಿತ್ತು. ಎರಡು ತಿಂಗಳುಗಳ ಕಾಲ ಎಲ್ಲಾ ಸ್ಟೇಕ್‌ಹೋಲ್ಡರ‍್ಸ್‌ಗಳ ಮನವೊಲಿಸುವ ಕಾರ್ಯ ಮಾಡಿದ ಅವರು, ಕೊನೆಗೂ ಸ್ವಚ್ಛತೆಗೆ ರೂಪುರೇಶೇ ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಿದರು. ಮೊದಲು ಘನತ್ಯಾಜ್ಯ ಮತ್ತು ಹಸಿ ತ್ಯಾಜ್ಯ ನಿರ್ವಹಣೆಗೆ ಸಂಪನ್ಮೂಲ ನಿರ್ವಹಣೆಯ ಮಾದರಿಯನ್ನು ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಲಾಯಿತು.

ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ಕೆ ಅವರು ಸ್ವಸಹಾಯ ಸಂಘಗಳ ಮಹಿಳೆಯರನ್ನು ಒಳಪಡಿಸಿದರು. ಪ್ರತಿ ತಂಡವನ್ನು 100 ಮನೆಗಳಿಗೆ ನಿಯೋಜಿಸಿದರು. ಆ ಮನೆ ಮನೆಗಳಿಗೆ ಹೋಗಿ ಅವರು ಹಸಿ ಮತ್ತು ಘನ ತ್ಯಾಜ್ಯವನ್ನು ವಿಂಗಡಿಸಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದರು. ಗಾರ್ಬೇಜ್ ಕ್ಲಿನಿಕ್‌ನ್ನೂ ಸ್ಥಾಪನೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಅಲ್ಲೂ ಮಹಿಳೆಯರು ಹಸಿ ಮತ್ತು ಒಣ ಕಸಗಳನ್ನು ವಿಂಗಡಿಸುವ ಕಾರ್ಯ ಮಾಡಿದರು.

ಇದೇ ಕಾರ್ಯ ಮುಂದುವರೆದು 2016ರ ವೇಳೆಗೆ ಎಲ್ಲಾ 48 ವಾರ್ಡ್‌ಗಳಲ್ಲೂ ಸ್ವಚ್ಛತಾ ಕಾರ್ಯ ನಡೆಯಿತು. ಮನೆ ಮನೆಗೆ ತೆರಳಿ ಕಸ ಸಂಗ್ರಹಿಸುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಬಂದಿತು. 447 ಮಹಿಳೆಯರು ಬೆಳಿಗ್ಗೆ 7ರಿಂದ ಸಂಜೆ 5ರವರೆಗೆ ಗಾರ್ಬೇಜ್ ಕ್ಲಿನಿಕ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ತ್ಯಾಜ್ಯ ವಿಂಗಡನೆ ಕಾರ್ಯ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಜಾಕೆಟ್, ಮಾಸ್ಕ್ ಗ್ಲೋವ್ಸ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಸುರಕ್ಷತಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಅವರಿಗೆ ಕಲ್ಪಿಸಿಕೊಡಲಾಗಿದೆ.

ಸೇನ್ ಅವರ ಪ್ರಯತ್ನದ ಫಲವಾಗಿ ಡಂಪಿಂಗ್ ಯಾರ್ಡ್ ಆಗಿದ್ದ ಅಲ್ಲಿನ 16 ಎಕರೆ ಪ್ರದೇಶ ಇಂದು ಸ್ವಚ್ಚತಾ ಅರಿವು ಮೂಡಿಸುವ ಪಾರ್ಕ್ ಆಗಿ ಪರಿವರ್ತನೆಗೊಂಡಿದೆ. ಕಸದಿಂದ ತುಂಬಿ ತುಳುಕುತ್ತಿದ್ದ 15 ಕಸದ ತೊಟ್ಟಿಗಳ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಇಂದು ಕೇವಲ 5 ಕಸದ ಬುಟ್ಟಿಗಳಷ್ಟೇ ಇವೆ. ಜನ ಕಸವನ್ನು ಬೀದಿಗೆ ಹಾಕುವುದನ್ನು ಬಿಟ್ಟು, ಅದನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಕಾರರಿಗೆ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.

ಗಾರ್ಬೇಜ್ ಕ್ಲಿನಿಕ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ದುಡಿಯುವ ಮಹಿಳೆಯರು ಮಾಸಿಕ ರೂ.5000ದವರೆಗೆ ಸಂಪಾದನೆ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.

ಮನಸ್ಸು ಮಾಡಿದರೆ ಅಧಿಕಾರಿಯಾದವರು ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಎಂತಹ ಪರಿವರ್ತನೆಯನ್ನೂ ತರಬಲ್ಲರು ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ರಿತು ಸೇನ್ ಉತ್ತಮ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿದ್ದಾರೆ.