ಮಾತೃದೇವೋ ಭವ

ಮೊನ್ನೆಯಷ್ಟೇ ನವರಾತ್ರಿ ಉತ್ಸವ ಮುಕ್ತಾಯಗೊಂಡಿತು. ಆ ಒಂಬತ್ತು ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ನಾವು ಆರಾಧಿಸಿದ್ದು ಯಾರನ್ನು?

ಮನುಷ್ಯನ ಹುಟ್ಟಿನಿಂದ ಮೊದಲ್ಗೊಂಡು ಅವನು ಮಾಡುವ ಎಲ್ಲ ಕೆಲಸಗಳಿಗೂ ಮೂಲವೇ ಶಕ್ತಿ. ಅಷ್ಟೇ ಏಕೆ, ಇಡಿಯ ಸೃಷ್ಟಿಯೇ ಶಕ್ತಿಯಿಂದ ಆಗಿದೆ. ಶಕ್ತಿಯೇ ಮೂಲವಾಗಿದೆ. ಭಾರತೀಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತಾಯಿಯ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಕಂಡು ಆರಾಧಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈಗಲೂ ಆರಾಧಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಅಂದು ನಾವು ಶಕ್ತಿ ಸ್ವರೂಪಿಣಿಯನ್ನು ಮಾತೆ ಎಂದು ಆರಾಧಿಸಿದೆವು.

ಇದು ನಾವು ಹೆಣ್ಣಿಗೆ ನೀಡುವ ಗೌರವ

ತಾಯಿ ನಮಗೆ ಸರ್ವಸ್ವ. ನಮ್ಮನ್ನು ಪ್ರತಿ ಕ್ಷಣವೂ ಪ್ರೀತಿಯಿಂದಲೇ ಕಾಪಾಡುವವಳು. ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಈ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಕಂಡಿರುವುದು ನಮ್ಮ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಹಿರಿಮೆ. ಪ್ರಕೃತಿಯನ್ನೇ ತಾಯಿಯ ರೂಪದಲ್ಲಿ ನಾವು ಕಾಣುತ್ತೇವೆ. ಇದು ನಮ್ಮ ಸಂಸ್ಕೃತಿ, ಸಂಸ್ಕಾರ.

ಮಕ್ಕಳು ತಪ್ಪು ಮಾಡಿದಾಗ ಶಿಕ್ಷಿಸುವುದೂ ತಾಯಿಯೇ. ಅದರಲ್ಲಿ ವಾತ್ಸಲ್ಯದ ಕುರುಹು ಇರುತ್ತದೆ. ಇದು ಮಕ್ಕಳ ಒಳಿತಿಗಾಗಿಯೂ ಹೌದು. ನಾವು ಮೊನ್ನೆ ನವರಾತ್ರಿಯ ಉತ್ಸವಲ್ಲಿ ತಾಯಿಯನ್ನು ಜಗನ್ಮಾತೆಯಾಗಿ ಕಂಡೆವು.

ಜೀವನದ ಒಂದೊಂದು ವಿವರವೂ ಶಕ್ತಿಯ ರೂಪವೇ ಹೌದು. ಶಕ್ತಿ ಎಂದರೆ ಕೇವಲ ಹೊರಗಿನ ಶಕ್ತಿಯಲ್ಲ ಅದು ಅಂತರಂಗದ ಬಲವೂ ಹೌದು. ಅಂತರಂಗದ ಸೌಂದರ್ಯವೂ ಹೌದು. ನವರಾತ್ರಿ ಬಳಿಕ ನಡೆಯುವ ವಿಜಯದಶಮಿ ನಮ್ಮ ಅಂತರಂಗ ಶುದ್ಧಿ ಬಳಿಕ ಬಹಿರಂಗ ವಿಜಯದ ಪ್ರತೀಕ.

ಮೊದಲನೆಯ ದಿನ ಪೂಜಿತವಾಗುವ ದೇವಿಯ ಹೆಸರು ಶೈಲಪುತ್ರಿ. ಪರ್ವತರಾಜ ಹಿಮವಂತನ ಮಗಳಾಗಿ ದೇವಿ ಅವತರಿಸಿದ ಕಾರಣ ‘ಶೈಲಪುತ್ರಿ’. ಅವಳ ಪತಿ ಶಿವನಿಗೆ ಎದುರಾದ ಅಪಮಾನವನ್ನು ಸಹಿಸದೆ ತನ್ನ ದೇಹವನ್ನೇ ಅಗ್ನಿಗೆ ಅರ್ಪಣೆ ಮಾಡಿದವಳು. ಇದು ಹೆಣ್ಣು ಎಷ್ಟು ಪ್ರಬಲೆ ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಸ್ಪಷ್ಟ ನಿದರ್ಶನ.

ಎರಡನೆಯ ದಿನ ಪೂಜಿತವಾಗುವ ‘ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿಣೀ’. ಮೂರನೆಯ ದಿನ ಪೂಜಿವಾಗುವ ದೇವಿಯ ಹೆಸರು ಚಂದ್ರಘಂಟಾ. ಸಿಂಹವಾಹನೆಯಾಗಿರುವ ಅವಳು ಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ಸಿದ್ಧಳಾದ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿರುತ್ತಾಳೆ. ಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ಬೇಕಾದ ಅಸ್ತ್ರಶಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಹತ್ತು ಕೈಗಳಲ್ಲಿ ಹಿಡಿದಿದ್ದಾಳೆ. ಇವಳ ತಲೆಯಲ್ಲಿ ಗಂಟೆಯ ಆಕಾರದಲ್ಲಿ ಚಂದ್ರನಿದ್ದಾನೆ. ಗಂಟೆಯ ನಾದದಿಂದಲೇ ಅವಳು ದುಷ್ಟರನ್ನು ನಿಗ್ರಹಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಇದರ ಅರ್ಥ ಹೆಣ್ಣು ದುಷ್ಟ ಶಿಕ್ಷಕಿಯಾಗಿಯೂ ಪ್ರತಿಫಲಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಪುರುಷಪ್ರಧಾನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಇದು ಸಾಧ್ಯವೇ? ಇಲ್ಲವೇ ಇಲ್ಲ. ಅಂದೇ ಹೆಣ್ಣಿನ ಪವರ್ ಅಷ್ಟು ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿ.

ನಾಲ್ಕನೆಯ ದಿನ ಪೂಜಿತವಾಗುವ ದೇವಿ ‘ಕೂಷ್ಮಾಂಡಾ.’ ಅಂಡ ಎಂದರೆ ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡ, ಸೃಷ್ಟಿ. ಇಡಿಯ ಸೃಷ್ಟಿಯೇ ದೇವಿಯಿಂದಾಗಿದೆ ಎಂಬುದರ ಪ್ರತಿರೂಪ. ಐದನೆಯ ದಿನ ದುರ್ಗೆಯನ್ನು ‘ಸ್ಕಂದಮಾತಾ’. ಆರನೇ ಸ್ವರೂಪ ‘ಕಾತ್ಯಾಯನೀ.’ ಏಳನೆಯ ಸ್ವರೂಪವೇ ‘ಕಾಲರಾತ್ರೀ’. ಇವಳು ನೋಡಲು ಭಯಂಕರಸ್ವರೂಪಳು; ಮೂರು ಕಣ್ಣನ್ನು ಹೊಂದಿದವಳು. ಎಂಟನೆಯ ದಿನ ಪೂಜಿತವಾಗುವ ದುರ್ಗೆಯ ರೂಪವೇ ಮಹಾಗೌರೀ. ಒಂಬತ್ತನೆಯ ರೂಪವೇ ಸಿದ್ಧಿದಾತ್ರೀ ನವರಾತ್ರಿಯನ್ನು ಹೆಣ್ಣನ್ನು ನವರೂಪಗಳಲ್ಲಿ ಅರ್ಚಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ನಾವು ಹೆಣ್ಣಿಗೆ ನೀಡುವ ಗೌರವ.

ಹೆಣ್ಣನ್ನು ಮಾತೃಸ್ವರೂಪಿಣಿಯಂತೆ ಕಾಣುವ ಸಂಸ್ಕಾರ ನಮ್ಮದು. ಭರತಭೂಮಿಯ ಹೆಣ್ಣು ಮಕ್ಕಳ ಮಾನ, ಪ್ರಾಣ ರಕ್ಷಣೆಗಾಗಿ ಉಸಿರಿನ ಕೊನೆವರೆಗೂ ಹೋರಾಡಿದ ಇತಿಹಾಸ ನಮ್ಮದು. ಆಕೆಗೆ ಅಧಿಕಾರ ನೀಡಿದ ನೆಲ ನಮ್ಮದು. ತಾಯಿ, ತಂಗಿ, ಅಕ್ಕ, ಅತ್ತಿಗೆ… ಹೀಗೆ ವಿವಿಧ ರೂಪಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಣ್ಣು ನಮ್ಮ ಕಣ್ಣೆದುರು ನಿಲ್ಲುತ್ತಾಳೆ. ಅವಳಿಗೆ ಅಗೌರವ ತೋರುವ ಮಾತೇ ಇಲ್ಲ. ಅಂಥ ಸಂಸ್ಕೃತಿ, ಸಂಸ್ಕಾರ ನೈಜ ಹಿಂದುಗಗಳ ಕಣಕಣದಲ್ಲೂ ಬೆರೆತುಹೋಗಿದೆ. ಹಿಂದು ಧರ್ಮದ ಇತಿಹಾಸ ಹಾಗೂ ವರ್ತಮಾನ ಎರಡೂ ಹೆಣ್ಣಿಗೆ ಪೂಜನೀಯ ಸ್ಥಾನ ನೀಡಿದೆ. ಆಕೆ ಪ್ರಗತಿಯ ಸಂಕೇತವಾಗಿಯೂ ಸರಿಸಮನಾಗಿ ನಿಲ್ಲುವ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನೂ ಹೊಂದಿದ್ದಾಳೆ.

ನಮ್ಮ ದೇಶದ ರಾಜಕಾರಣವನ್ನೇ ನೋಡಿ. ಬಹಳ ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾವ್ಯಗಳಾದ ರಾಮಾಯಣ, ಮಹಾಭಾರತದಲ್ಲಿ ಬರುವ ಪಾತ್ರಗಳಲ್ಲೂ ಹೆಣ್ಣಿನ ಪಾತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ನಿರ್ಧಾರ ಕೈಗೊಳ್ಳುವ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಇದ್ದುದು ಕಂಡುಬಂದಿಲ್ಲವೇ? ಬ್ರಹ್ಮ, ವಿಷ್ಣು, ಮಹೇಶ್ವರನಂತೆ ಅವರೊಂದಿಗಿರುವ ಸರಸ್ವತಿ, ಲಕ್ಷ್ಮಿ, ಪಾರ್ವತಿಯರೂ ಬಹು ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿ ದೇವತೆಗಳು ಎಂಬುದು ಭಾಗವತದಲ್ಲೇ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ರಾಜ್ಯಭಾರದ ಸಂದರ್ಭ ಯುದ್ಧ ಸಂಭವಿಸಿದಾಗ ಪತ್ನಿಯರು ಅಥವಾ ಮಗಳಂದಿರನ್ನು ಯುದ್ಧಭೂಮಿಗೆ ಕರೆದೊಯ್ಯುವ ರಾಜನ ಕತೆ ರಾಮಾಯಣದಲ್ಲೇ ಇದೆ. ಮಹಾಭಾರತದ ದ್ರೌಪದಿ ಪಾತ್ರ ದಿಟ್ಟ ಹೆಣ್ಣಿನ ಪ್ರತಿರೂಪವಾಗಿ ಮೂಡಿದೆ. ಇಡೀ ಭರತಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಅದೆಷ್ಟೋ ರಾಣಿಯರು ಸಮರ್ಥವಾಗಿ ರಾಜ್ಯಭಾರ ಮಾಡಿದ ಉದಾಹರಣೆ ಇದೆ.

ಭಾರತಕ್ಕೆ ಘೋರಿ, ಘಜನಿಗಳ ದಾಳಿಯಾದ ತರುವಾಯ ಹೆಣ್ಣನ್ನು ಕೀಳಾಗಿ ನೋಡುವ ಹಾಗೂ ಆಕೆಯನ್ನು ಅಧಿಕಾರದಿಂದ ಹೊರಗಿಟ್ಟು ಕೇವಲ ಭೋಗದ ವಸ್ತುವಾಗಿ ಕಾಣುವ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ಬೆಳೆಯಿತು. ಆದರೆ ಭಾರತೀಯ ನೆಲದ ಪರಂಪರೆಯೇ ಹೆಣ್ಣಿನ ಸಮಾನತೆಗೆ ಒತ್ತು ನೀಡಿದದೆ.

ಕಿತ್ತೂರು ರಾಣಿ ಚೆನ್ನಮ್ಮ, ಒನಕೆ ಓಬವ್ವ, ರಾಣಿ ಲಕ್ಷ್ಮೀಬಾಯಿ, ಜೀಜಾಬಾಯಿಯಂಥವರು ಇತಿಹಾಸದ ಪುಟಗಳಲ್ಲಿ ನಕ್ಷತ್ರಗಳಾಗಿ ಮಿಂಚುತ್ತಾರೆ. ಕರಾವಳಿಯಲ್ಲಿ ರಾಣಿ ಅಬ್ಬಕ್ಕ ಶೌರ್ಯದ ಪ್ರತೀಕವಾಗಿ ನಿಲ್ಲುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಭಾರತೀಯ ಸಂಸ್ಕಾರ ಹೆಣ್ಣಿಗೆ ನೀಡಿದ ಗೌರವದ ಪ್ರತೀಕವೇ ಸರಿ.

ವರ್ತಮಾನಕ್ಕೆ ಬರೋಣ

 ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿ ದಶಕಗಳ ಕಾಲ ಭಾರತವನ್ನು ಅಕ್ಷರಶಃ ಆಳಿದರು. ಭಾರತದ ಅತ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡ ಖಾಸಗಿ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಎನಿಸಿರುವ ಐಸಿಐಸಿಐ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ನ ಸಿಇಒ ಆದವರು. ಇವರು ಮೂಲತಃ ರಾಜಸ್ಥಾನದ ಜೋಧ ಪುರದವರು. ಫಾರ್ಚೂನ್‌ ಪತ್ರಿಕೆ ಪ್ರಕಟಿಸಿರುವ ಏಷ್ಯಾ ಪೆಸಿಪಿಕ್‌ ಪ್ರದೇಶದ 25 ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಬಲ ಮಹಿಳೆಯರ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಚಂದಾ ಕೊಚ್ಚಾರ್ ಸ್ಥಾನ ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ. ಭಾರತದ ಪ್ರಭಾವಿ ಮಹಿಳೆಯರ ಸಾಲಿನಲ್ಲಿ ಮೊದಲಿಗರೆನಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಶಿಖಾ ಶರ್ಮಾ ದೇಶದ ಪ್ರಮುಖ ಖಾಸಗಿ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿರುವ ಆ್ಯಕ್ಸಿಸ್‌ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ನ ಸಿಇಒ. ಅರುಂಧತಿ ಭಟ್ಟಾಚಾರ್ಯ ಭಾರತದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಸರ್ಕಾರಿ ಸ್ವಾಮ್ಯದ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಆದ ಸ್ಟೇಟ್‌ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ (ಎಸ್‌ಬಿಐ)ದ ಮೊದಲ ಮಹಿಳಾ ಅಧ್ಯಕ್ಷೆ.

ಎಂ.ಸಿ. ಮೇರಿ ಕೋಂ ಭಾರತದ ಪ್ರಮುಖ ಮಹಿಳಾ ಬಾಕ್ಸರ್‌. ಇವರು 5 ಬಾರಿ ವಿಶ್ವ ಬಾಕ್ಸಿಂಗ್‌ ಚಾಂಪಿಯನ್. ಸೈನಾ ನೆಹ್ವಾಲ್‌ ಭಾರತದ ಹೆಮ್ಮೆಯ ಬ್ಯಾಡ್ಮಿಂಟನ್‌ ಆಟಗಾರ್ತಿ.

ಇಂದ್ರಾ ನೂಯಿ ಅಮೆರಿಕದ ಆಹಾರ ಮತ್ತು ಪಾನೀಯ ತಯಾರಿಕಾ ಕಂಪನಿ ಪೆಪ್ಸಿಕೊದ ಸಿಇಒ. ನೈನಾ ಲಾಲ್‌ ಕಿದ್ವಾಯಿ  ಎಚ್‌ಎಸ್‌ಬಿಸಿ ಭಾರತೀಯ ಶಾಖೆಯ ಮುಖ್ಯಸ್ಥೆ. ಕಿರಣ್‌ ಮುಜುಂದಾರ್‌ ಶಾ ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಬಯೋಕಾನ್‌ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಮುಖ್ಯಸ್ಥೆ. ಕಲ್ಪನಾ ಚಾವ್ಲಾ

ಭಾರತದ ಮೊಲದ ಮಹಿಳಾ ಗಗನ ಯಾತ್ರಿ. ಸುನಿತಾ ವಿಲಿಯಮ್ಸ್‌ ಭಾರತೀಯ ಮೂಲದ ಅಮೆರಿಕ ಗಗನ ಯಾತ್ರಿ. ಅನಿತಾ ಡೊಂಗ್ರೆ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಮತ್ತು ಯಶಸ್ವಿ ಫ್ಯಾಷನ್‌ ಡಿಸೈನರ್‌ (ವಸ್ತ್ರ ವಿನ್ಯಾಸಕಿ).

ಇವೆಲ್ಲ ಅಂಕಿ, ಅಂಶಗಳಲ್ಲ. ಕರ್ನಾಟಕದ ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಯನ್ನೇ ನೋಡಿ. ತುಳುನಾಡಿನ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯೇ ಮಾತೃಪ್ರಧಾನ. ಬಂಟರು,  ಬಿಲ್ಲವರು, ಕುಲಾಲರು ಹೀಗೆ ತುಳುನಾಡಿನ ಮಣ್ಣಿನ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಬೆರೆತವರು ಮಾತೃಪ್ರಧಾನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲೇ ಬೆಳೆದವರು.

ನಮ್ಮ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಹೆಣ್ಣಿಗೆ ಗೌರವ ಕೊಡದೆ ಕೇವಲ ಭೋಗವಸ್ತುವನ್ನಾಗಿಸಿದ್ದು ನಿಜವೇ ಆಗಿದ್ದರೆ ಇವರೆಲ್ಲರ ಹೆಸರು ಅಚ್ಚಳಿಯದೆ ಉಳಿಯುತ್ತಿತ್ತೇ? ಇಲ್ಲವೇ ಇಲ್ಲ. ಸಾಧ್ಯವೂ ಇಲ್ಲ.

ನಮ್ಮ ಹಿಂದು ಸಂಸ್ಕೃತಿಯೇ ಹಾಗೆ. ಮಹಿಳೆಗೆ ಪೂಜನೀಯ ಸ್ಥಾನವೂ ಇದೆ. ಗೌರವವೂ ಇದೆ. ಮಹಿಳೆ ಪುರುಷನಿಗೆ ಸರಿಸಮಾನವಾಗಿ ಗೌರವದಿಂದ  ಬಾಳ್ವೆ ನಡೆಸುವ ಅವಕಾಶವನ್ನೂ ಹಿಂದು ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಸಂಸ್ಕಾರ ನೀಡಿದೆ. ಏಕೆಂದರೆ ನಾವು ನಮ್ಮ ನೆಲವನ್ನೇ ಮಾತೃಭೂಮಿ ಎನ್ನುತ್ತೇವೆ.

ಮಾತೃದೇವೋ ಭವ