ಸಬಲೀಕರಣದತ್ತ ದಿಟ್ಟ ಹೆಜ್ಜೆ ಇಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಜಮ್ಮು-ಕಾಶ್ಮೀರದ ಮಹಿಳೆಯರು

“ಜಮ್ಮು ಕಾಶ್ಮೀರದ ಐವರು ಮಹಿಳೆಯರು ಒಟಿಎಸ್ ತೇರ್ಗಡೆಯಾಗಿ ಭಾರತೀಯ ಸೇನಾಧಿಕಾರಿಗಳಾದರು”. ಇಂತಹ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯ ಸುದ್ದಿಗಳು ಇತ್ತೀಚಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ದಿನಪತ್ರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗುತ್ತಿದೆ. ಇಂತಹ ಸುದ್ದಿಗಳು ನಿಜಕ್ಕೂ ಹೊಸತನದ್ದಾಗಿವೆ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚು ಸಂತೋಷವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಅದರಲ್ಲೂ ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶ ಜಮ್ಮು-ಕಾಶ್ಮೀರದ ಮಹಿಳೆಯರು ಇತ್ತೀಚಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಹೆಚ್ಚು ಸಾಧನೆಗಳನ್ನು ಮಾಡುವ ಹಾದಿಯಲ್ಲಿ ಸಾಗುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಸೇನೆಯಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಔಷಧಿ, ಕಾನೂನು, ಕಾರ್ಪೋರೇಟ್, ಆಡಳಿತದಲ್ಲೂ ಅವರು ತಮ್ಮನ್ನು ತೊಡಗಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.

ಕಳೆದ ಕೆಲವು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರಕ್ಕೆ ನೀಡಲಾಗುತ್ತಿರುವ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಉತ್ತೇಜನವೂ ಅಲ್ಲಿನ ಚಿತ್ರಣವನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸುವಲ್ಲಿ ಪೂರಕವಾಗುತ್ತಿದೆ. ಈ ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶವು ಈಗ ಹೊಸ ಐಐಎಂಗಳು, ಏಮ್ಸ್, ಐಐಎಂಸಿಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಅಲ್ಲಿನ ಶಿಕ್ಷಣ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆಧುನಿಕ ಭಾರತೀಯ ಮಹಿಳೆಯರು ಇಂತಹ ಸೌಲಭ್ಯಗಳನ್ನು ಗರಿಷ್ಠವಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಹಾಗೆಯೇ ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರದ ಯುವತಿಯರು ಕೂಡ ಶಿಕ್ಷಣ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಉನ್ನತೀಕರಣದತ್ತ ಸಾಗುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.

ರಾಜ್ಯದ ಮಹಿಳೆಯರು ಈಗ ಹಿಂದಿಗಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಧಿಕಾರ ಮತ್ತು ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸವನ್ನು ಅನುಭವಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಅವರನ್ನು ನಿರ್ಬಂಧಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಸಂಕೋಲೆಗಳು ಈಗ ಕಳಚಿಬಿದ್ದಿವೆ. ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರದ ರಾಜ್ಯ ಸಂವಿಧಾನದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ನಿರ್ಬಂಧಗಳು ಈಗ ನಿರ್ಮೂಲನೆಯಾಗಿದೆ. 370 ಮತ್ತು  35 ಎ ವಿಧಿಯ ನಿಬಂಧನೆಗಳ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅಲ್ಲಿನ ಮಹಿಳೆಯರು ತಮ್ಮ ಭೂಮಿ ಮತ್ತು ಆಸ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಹೊರ ರಾಜ್ಯದವರನ್ನು ಮದುವೆಯಾದ ಪಕ್ಷದಲ್ಲಿ ಅವರ ಆಸ್ತಿ ಮೇಲಿನ ಹಕ್ಕು ಅಂತ್ಯವಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಆದರೆ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿಯವರ ಸರ್ಕಾರವು ಆಗಸ್ಟ್ 5 ರಂದು ವಿಧಿಗಳನ್ನು ರದ್ದುಪಡಿಸಿದ ಬಳಿಕ ಅಲ್ಲಿನ ಮಹಿಳೆಯರು ಹೊರ ರಾಜ್ಯದವರನ್ನು ಮದುವೆಯಾದರೂ ಕೂಡ ತಮ್ಮ ಭೂಮಿ ಮತ್ತು ಆಸ್ತಿಯ ಮೇಲೆ ಸಂಪೂರ್ಣ ಹಕ್ಕು ಹೊಂದಿರುತ್ತಾರೆ.

ಜಮ್ಮು ಕಾಶ್ಮೀರದ ಮಹಿಳೆಯರ ಸಂಪೂರ್ಣ ಸಬಲೀಕರಣಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಇದುವರೆಗೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರ ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿದೆ. ಅಂಕಿಅಂಶಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ದೇಶದ ಇತರ ರಾಜ್ಯಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಇಲ್ಲಿ ಮಹಿಳಾ ಉದ್ಯೋಗಿಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ತೀರ ಕಡಿಮೆ. ನಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿನ ಉದ್ಯೋಗಿಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ತ್ರೀಯರ ಪಾಲು ಶೇಕಡಾ 14.4 ರಷ್ಟಿದೆ. ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ಶೇಕಡಾ 26.3 ರಷ್ಟಿದೆ. ಆದರೆ ಇದರ ನೆರೆಯ ಹಿಮಾಚಲ ಪ್ರದೇಶದ ನಗರ ಪ್ರದೇಶಗವು ಶೇಕಡಾ 44.82 ರಷ್ಟು ಮಹಿಳಾ ಕಾರ್ಮಿಕರನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಜಮ್ಮು-ಕಾಶ್ಮೀರದಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಉದ್ಯೋಗಾವಕಾಶಗಳ ಕೊರತೆಯು ಮಹಿಳೆಯರನ್ನು ಸಾಮಾಜಿಕವಾಗಿ ಹಿಂದುಳಿದಿರುವ ಮತ್ತು ಅಸಮಾನತೆಯನ್ನು ಎದುರಿಸುವವರನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿತು.

ಪ್ರಸ್ತುತ ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರನ್ನು ಸಬಲೀಕರಣಗೊಳಿಸಲು ಹಲವು ಗಂಭೀರ ಕಾರ್ಯಗಳು ನಡೆಯುತ್ತಿವೆ. ಹಿಂದಿನ ರಾಜ್ಯಪಾಲ ಸತ್ಯಪಾಲ್ ಮಲಿಕ್ ಈ ಅಂಶದ ಬಗ್ಗೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಗಮನ ಹರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ರಾಜ್ಯದ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವಿವಿಧ ಯೋಜನೆಗಳು ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತಂದರು. ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ ವುಮೆನ್ ಎಂಪವರ್ಮೆಂಟ್ ಸೊಸೈಟಿ (ಜೆಕೆಡಬ್ಲ್ಯುಇಎಸ್)ಯ ಆಡಳಿತ ಮಂಡಳಿಯನ್ನು ಪುನರ್ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ಸಮಾಜದ ವಂಚಿತ ಮತ್ತು ಬಡ ವರ್ಗಗಳಿಗೆ ಸೇರಿದ ಮಹಿಳೆಯರು ಈಗ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಹಿಳಾ ಕೋಶ್ (ಆರ್‌ಎಂಕೆ) ಮೂಲಕ ಸಾಲಕ್ಕೆ ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಸಬಹುದು, ಸಣ್ಣ ಉದ್ಯಮಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಕನಿಷ್ಠ ಬಡ್ಡಿಗೆ ಸಾಲವನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ತರಬೇತಿ ಮತ್ತು ಉದ್ಯೋಗ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಕ್ಕೆ (ಎಸ್‌ಟಿಇಪಿ) ಬೆಂಬಲ ನೀಡಲಾಗುತ್ತಿದೆ, ಗ್ರಾಮೀಣ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ಸಂಬಂಧಿತ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಾದ ಡೈರಿ, ಕೈಮಗ್ಗ ಮುಂತಾದವುಗಳಿಗೆ ತರಬೇತಿ ನೀಡಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಮಹಿಳಾ ಸಬಲೀಕರಣಕ್ಕಾಗಿ ಸಮಗ್ರ ಯೋಜನೆಯಾದ ಸ್ವಯಂ ಸಿಧಾ ವುಮೆನ್ ಎಂಪವರ್ಮೆಂಟ್ ಪ್ರೋಗ್ರಾಂ (ಎಸ್‌ಡಬ್ಲ್ಯುಇಪಿ) ರಚನೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ, ಸ್ವಸಹಾಯ ಗುಂಪುಗಳನ್ನು (ಸ್ವಸಹಾಯ ಗುಂಪುಗಳು) ರಚನೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಪ್ರಮುಖ ಕೇಂದ್ರ ಯೋಜನೆಗಳಾದ ಬೇಟಿ ಬಚಾವೊ, ಬೇಟಿ ಪಡಾವೊ, ಸಖಿ, ನಿರ್ಭಯಾ ನಿಧಿಯಿಂದಲೂ ಇಲ್ಲಿನ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ನೆರವು ಹರಿದು ಬರುತ್ತಿದೆ. ಮಹಿಳೆಯರ ಸುರಕ್ಷತೆಗಾಗಿ ಒನ್ ಸ್ಟಾಪ್ ಸೆಂಟರ್ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ರಚಿಸಲಾಗಿದೆ. ಸ್ವಾದೆರ್ ಗೃಹ್, ಡಿಜಿಟಲ್ ಇಂಡಿಯಾ, ಸ್ಕಿಲ್ ಇಂಡಿಯಾ ಇತ್ಯಾದಿಗಳ ಭಾಗವಾಗಿ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಮಹಿಳೆಯರ ಪುನರ್ವಸತಿ ಮತ್ತು ಇತರ ಮಹಿಳಾ ಕೇಂದ್ರಿತ ಉಪಕ್ರಮಗಳೂ ಕೂಡ ಇಲ್ಲಿನ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಬಲವನ್ನು ತಂದುಕೊಡುತ್ತಿದೆ.

ಮಹಿಳಾ ಸಬಲೀಕರಣದ ಈ ಉದಾತ್ತ ಆಲೋಚನಾ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಸಮಾಜದ ಎಲ್ಲಾ ಭಾಗಗಳಿಂದ  ಅದು ಕುಟುಂಬ, ನಾಗರಿಕ ಸಮಾಜ, ರೋಲ್ ಮಾಡೆಲ್‌ಗಳು, ಹಿರಿಯರು ಮತ್ತು ಪ್ರಾಜ್ಞರಿಂದ ಬರುವ ಪ್ರೇರಣೆಯೊಂದಿಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಅವಶ್ಯಕತೆಯಿದೆ. ಕಾರ್ಯಾಗಾರಗಳು ಮತ್ತು ಸೆಮಿನಾರ್‌ಗಳನ್ನು ವಿವಿಧ ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ಆಯೋಜಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ, ಉದ್ಯೋಗ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪಾರ ಅವಕಾಶಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಜಾಗೃತಿ ಅಭಿಯಾನ ನಡೆಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಇಂತಹ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ಆಯೋಜನೆ ಅತೀ ಮುಖ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಉದಾತ್ತ ಉದ್ಯಮವನ್ನು ಮುಂದೆ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮ ಅಭ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಈ ವಿಷಯದ ಬಗ್ಗೆ ಸಂಶೋಧನೆ ನಡೆಸಬೇಕು. ಈ ಪ್ರದೇಶದ ಮಹಿಳೆಯರನ್ನು ದೇಶದ ಇತರ ಭಾಗಗಳ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಸರಿಸಮಾನವಾಗಿಸುವ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರಜ್ಞಾಪೂರ್ವಕ ಕಾರ್ಯಗಳು ನಿರಂತರವಾಗಿ ನಡೆಯುತ್ತಲೇ ಇರಬೇಕಿದೆ.