ಮಹಿಳಾ ಉದ್ಯಮಿಗಳ ಮೂಲಕ ಆರ್ಥಿಕತೆಗೆ ಪುನಃಶ್ಚೇತನ

ಭಾರತೀಯ ಮಹಿಳೆಯರು ಇಂದು ಎಲ್ಲಾ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲೂ ತಮ್ಮ ಸಾಧನೆಯ ಛಾಪನ್ನು ಮೂಡಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಅದರಲ್ಲೂ ಉದ್ಯಮ ವಲಯದಲ್ಲಿ ಇಂದು ಮಹಿಳೆಯರು ಹೆಚ್ಚು ತೊಡಗಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಮಹಿಳಾ ಉದ್ಯಮಿಗಳು 2030ರ ವೇಳೆಗೆ ಭಾರತದಲ್ಲಿ 150-170 ಮಿಲಿಯನ್ ಉದ್ಯೋಗಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ, ಇದು ಇಡೀ ದುಡಿಯುವ ವಯಸ್ಸಿನವರಿಗೆ ಅಗತ್ಯವಾದ ಉದ್ಯೋಗಗಳಲ್ಲಿ ಶೇಕಡಾ 25 ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು. ಪ್ರಸ್ತುತ, 13.5-15.7 ಮಿಲಿಯನ್ ಮಹಿಳಾ ಸ್ವಾಮ್ಯದ ಉದ್ಯಮಗಳಿವೆ. ಇವು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ 22-27 ಮಿಲಿಯನ್ ಜನರಿಗೆ ನೇರ ಉದ್ಯೋಗವನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಏಕ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಉದ್ಯಮವಾಗಿದೆ.

ಮುಂದಿನ ದಶಕದ ಹೊತ್ತಿಗೆ, ಭಾರತವು ಸುಮಾರು ಒಂದು ಶತಕೋಟಿ ದುಡಿಯುವ ವಯಸ್ಸಿನ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ, ಇದು ವಿಶ್ವದಲ್ಲೇ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು. ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ವಿದ್ಯಾವಂತ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯಿಂದ ಶಕ್ತಗೊಂಡ ಜನಸಂಖ್ಯಾ ಲಾಭಾಂಶವು ಆರ್ಥಿಕತೆಗೆ ಉತ್ತೇಜನ ನೀಡುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಮಹಿಳಾ ಉದ್ಯಮಿಗಳು ಹೆಚ್ಚಿನ ಉದ್ಯೋಗಗಳನ್ನು ನೀಡುವಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಬಹುದು ಮತ್ತು ಆ ಮೂಲಕ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ವೈಯಕ್ತಿಕ ಪರಿವರ್ತನೆಗೆ ನಾಂದಿ ಹಾಡಬಹುದು.

ಜಾಗತಿಕ ಉದ್ಯಮಶೀಲತೆ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸಂಸ್ಥೆ (2015) ಮಹಿಳಾ ಉದ್ಯಮಶೀಲತೆ ಸೂಚ್ಯಂಕವು ಭಾರತದ ಸಾಧನೆ 20 ನೇ ಶೇಕಡಾಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ ಎಂದು ಸೂಚಿಸಿದೆ. ಇದು ಯುಎಸ್ ಮತ್ತು ಯುಕೆನಂತಹ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಬ್ರೆಜಿಲ್ ಮತ್ತು ರಷ್ಯಾದಂತಹ ಉದಯೋನ್ಮುಖ ಆರ್ಥಿಕತೆಗಳಿಗಿಂತ ಕೆಳಗಿದೆ.

ವಾಸ್ತವದಲ್ಲಿ, ವರದಿಯಾದ ಅನೇಕ ವ್ಯವಹಾರಗಳು ‘ತಾಂತ್ರಿಕವಾಗಿ’ ಮಹಿಳೆಯರ ಒಡೆತನದಲ್ಲಿದೆ ಆದರೆ ಅವುಗಳನ್ನು ಅವರು ನಡೆಸುವುದಿಲ್ಲ ಅಥವಾ ನಿಯಂತ್ರಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಭಾರತೀಯ ಸಮಾಜದ ಸಂಕೀರ್ಣ ಮನಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ, ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಕಾರಣಗಳಿಗಾಗಿ ಮಹಿಳೆಯರು ಕೇವಲ ಪೋಷಕ ಪಾತ್ರವನ್ನು ವಹಿಸುತ್ತಾರೆ. ಕೆಲವು ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ, ಮಹಿಳಾ ಉದ್ಯಮಿಗಳು ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವುದು ‘ಕಾಗದದ ಮೇಲೆ’ ಮಾತ್ರ.

ಇದನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಲು, ಅವರ ಉದ್ಯಮಶೀಲತೆಯ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಅನ್ಲಾಕ್ ಮಾಡುವುದು ಮತ್ತು ಅವರ ಹೆಚ್ಚಿನ ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆಯನ್ನು ಇತರ ದೇಶಗಳ ಮಾನದಂಡಕ್ಕೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಇರಿಸುವುದು ಮುಖ್ಯವಾಗಿದೆ. ಅಂದಾಜಿನ ಪ್ರಕಾರ, ವೇಗವರ್ಧಿತ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ವರ್ಷಕ್ಕೆ 30 ದಶಲಕ್ಷ ಉದ್ಯಮಗಳ ಸೃಷ್ಟಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು, ಅದರಲ್ಲಿ ಶೇಕಡಾ 40 ರಷ್ಟು ಕೇವಲ ಸ್ವ-ಉದ್ಯೋಗಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿರಬಹುದು.

ಮಹಿಳಾ ಉದ್ಯಮಿಗಳು ಎದುರಿಸುತ್ತಿರುವ ಅಡೆತಡೆಗಳನ್ನು ನಿವಾರಿಸಲು ಇರುವ ಒಂದು ಮಾರ್ಗವೆಂದರೆ ವಿವಿಧ ವಿಭಾಗಗಳಿಗೆ ವಾಸ್ತವಿಕ ಗುರಿಗಳನ್ನು ನಿಗದಿಪಡಿಸುವುದು; ಸಣ್ಣ ಅಥವಾ ಏಕವ್ಯಕ್ತಿ; ನಗರ ಅಥವಾ ಗ್ರಾಮೀಣ; ಕೃಷಿ ಆಧಾರಿತ ಅಥವಾ ಇತರ. ಮಹಿಳಾ ಉದ್ಯಮಶೀಲತೆಗೆ ಉತ್ತೇಜನ ನೀಡಲು ಈ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ವಿಭಾಗಗಳ ಜಟಿಲತೆಗಳ ವಿವರವಾದ ತಿಳುವಳಿಕೆ ಅತ್ಯಗತ್ಯ.

ಮಾಹಿತಿಯ ಕೊರತೆ ಮತ್ತು ಮಾರ್ಕೆಟಿಂಗ್ ಚಾನೆಲ್­ನ ಅನುಪಸ್ಥಿತಿಯು ನಗರ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿನ ಏಕವ್ಯಕ್ತಿ ಉದ್ಯಮಿಗಳಿಗೆ ಅಡ್ಡಿಯಾಗಬಹುದಾದರೂ, ಕಳೆದುಹೋದ ಹೂಡಿಕೆದಾರರ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಿಂದಾಗಿ ಸ್ಕೇಲೆಬಿಲಿಟಿಗಾಗಿ ಹಣಕಾಸಿನ ಕೊರತೆಯು ಎಲ್ಲಾ ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಇದೆ. ಬೆಂಬಲ ಜಾಲಗಳ ಅನುಪಸ್ಥಿತಿಯು ನಗರ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮೀಣ ಉದ್ಯಮಿಗಳಿಗೆ ಅನಾನುಕೂಲವಾಗಿದೆ. ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ, ಮಹಿಳಾ ಉದ್ಯಮಿಗಳ ಸಮುದಾಯವು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ನಿರ್ಬಂಧಗಳು ಮತ್ತು ಲಿಂಗ ಪಕ್ಷಪಾತದ ದೈನಂದಿನ ಯುದ್ಧಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸುತ್ತಿದೆ.

ಎಲ್ಲಾ ವಿಪರ್ಯಾಸಗಳ ನಡುವೆಯೂ, ಕಳೆದ 10 ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಗಳು, ಹೂಡಿಕೆದಾರರು, ಹಣಕಾಸು ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಮತ್ತು ಎಲ್ಲಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಮಹಿಳೆಯರ ಒಡೆತನದ ಉದ್ಯಮಗಳ ಪಾಲು ಶೇ 14 ರಿಂದ 20 ಕ್ಕೆ ಏರಿದೆ. ಮಹಿಳಾ ಉದ್ಯೋಗಿಗಳ ಸ್ಥಿರತೆ ಕಂಡು ಬಂದಿದೆ.

ಏಕ ವ್ಯಕ್ತಿ ಉದ್ಯಮಗಳು ಮಹಿಳಾ-ಉದ್ಯಮಗಳ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಗುಂಪಿನ (ಗ್ರಾಮೀಣ ಕೃಷಿಯೇತರ, ಗೃಹಾಧಾರಿತ) ಶೇಕಡಾ 38 ರಷ್ಟನ್ನು ರೂಪಿಸುತ್ತವೆ, ನಂತರ ನಗರ ಸ್ವ-ಉದ್ಯೋಗ ಮಹಿಳೆಯರು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಮನೆಯಿಂದ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವವರು ಶೇಕಡಾ 31 ರಷ್ಟಿದ್ದಾರೆ.

2030 ರ ವೇಳೆಗೆ  50-60 ದಶಲಕ್ಷದಷ್ಟು ನೇರ ಉದ್ಯೋಗವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಸ್ಟಾರ್ಟ್ ಅಪ್­ಗಳನ್ನು  ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲು ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚುವರಿ 100-110 ಮಿಲಿಯನ್ ನೇರ ಮತ್ತು ಪರೋಕ್ಷ ಉದ್ಯೋಗವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಲು ದೇಶವು ಪ್ರಯತ್ನಗಳನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಿದೆ.

ಮಹಿಳೆಯರಲ್ಲಿ ಉದ್ಯಮಶೀಲತೆಯನ್ನು ವೇಗಗೊಳಿಸಲು, ಸಮಗ್ರ ನೀತಿ ಚೌಕಟ್ಟು ಅತ್ಯಗತ್ಯವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೆ, ಪ್ರಮುಖ ಮಹಿಳಾ ಕೇಂದ್ರಿತ ಧನಸಹಾಯ ಉಪಕ್ರಮಗಳ ಮೂಲಕ ಹಣಕಾಸು ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ಒದಗಿಸುವುದು ಅತ್ಯಗತ್ಯವಾಗಿರುತ್ತದೆ.

ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಮಾರ್ಗದರ್ಶನಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ಸಕ್ರಿಯಗೊಳಿಸುವುದು ಮತ್ತು ವಿಚಾರಗಳು, ಮಾಹಿತಿ ಮತ್ತು ಬಂಡವಾಳವನ್ನು ವಿನಿಮಯ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಔಪಚಾರಿಕ ಮತ್ತು ಅನೌಪಚಾರಿಕ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ಗಳ ಏಕೀಕರಣವೂ ಮುಖ್ಯವಾಗಿದೆ. ಹೀಗಾಗಿ, ಮಹತ್ವಾಕಾಂಕ್ಷೆಯ ವಾಸ್ತವಿಕ ಉತ್ತೇಜನವು ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಮತ್ತು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಮಹತ್ವದ ಮೈಲಿಗಲ್ಲುಗಳನ್ನು ದಾಟಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡಲಿದೆ.